HAARLEM – Al meer dan 35 jaar maakt Harry Valkenier werkbladen om techniek in het onderwijs te stimuleren. Waar hij begon als onderwijzer, ontwikkelde hij zich tot één van de eerste kartrekkers van het W&T-onderwijs. Hij maakte veel werkbladen, startte de Ontdekplek en met zijn gedachtengoed had hij zowel nationaal als internationaal succes. Inmiddels is hij bijna 74 jaar en doet hij een stapje terug.

Toen Harry 35 jaar geleden startte in het onderwijs, gaf hij les aan een groep niet Nederlandssprekende leerlingen die niet konden meekomen in het regulier onderwijs. Veelal kinderen die na verloop van tijd terug zouden gaan naar het land van herkomst. Harry zag er daarom weinig n om de leerlingen begrijpend lezen te leren: “Ik wilde ze graag iets meegeven waar ze zeker weten iets aan hadden als ze zouden teruggaan. Dus ik gaf ze vooral techniekles.” Maar toen Harry die ingeving kreeg, wist hij ook dat hij zelf technieklessen moest bedenken: “Toentertijd was er nog geen W&T-onderwijs zoals dat er nu is. Er waren niet eens werkbladen. Dus moest ik zelf aan de slag."

Mag ik ook metselen?

"En mijn eerste idee was gelijk mijn beste idee ooit: de papieren knikkerbaan. Ik ben zelfs wel eens door leerlingen gevraagd thuis langs te komen om op hun kamer een enorme knikkerbaan te bekijken. Maar ook metselen met kleine steentjes viel enorm in de smaak. Kinderen van andere groepen keken onze klas in en vroegen aan mij: ‘Mees, mag ik ook metselen als ik mijn rekenen en taal heb gemaakt?”

De eerste kopieermap

Het provisorische techniekonderwijs van Harry sloeg aan; al snel kwam er de vraag of hij een kopieermap wilde maken met opdrachten en tekeningen, voor het samenwerkingsverband waar zijn school onderdeel van was. Die kopieermap werd– in Harry’s woorden – “een best-seller”. Dat viel ook hogeschool Inholland in Alkmaar op. Zij zochten naar een basisschooldocent die andere leerkrachten cursussen in techniekonderwijs kon geven. “Ik ben daar gewoon voor gegaan. Twintig woensdagmiddagen, lessen van drie uur. En het mooie was: ik liep toen maar één les voor op de cursisten; ik moest dus elke week nieuwe lessen bedenken en mijzelf bijscholen. Maar daar is niks van gemerkt. Het was heel succesvol, ik heb het jaren gedaan.”

De Ontdekplek

Terwijl techniekonderwijs voor Harry in een stroomversnelling zat, schoot de besluitvorming erover in het onderwijs niet op. Harry: “We waren de trage besluitvorming echt zat. Toen hebben we besloten gewoon zelf techniekonderwijs te gaan doen. En zo werd de Ontdekplek geboren”. Met ‘we’ duidt Harry op zijn vrouw, die hij liefkozend “Dinkie” noemt. Bij het begin van de Ontdekplek nog zijn organisatiepartner, uiteindelijk zijn levenspartner. Samen zien ze de Ontdekplek groeien. “In het begin kwamen er twee, drie kinderen naar de Ontdekplek, maar iedere week werden het er meer. De laagdrempelige, simpele activiteiten vielen erg in de smaak.”

Ook internationaal succes

De jaren daarop volgden nog veel ontwikkelingen en de Ontdekplek werd steeds groter. De inspanningen van Harry en zijn vrouw vielen op bij veel basisscholen, waar zijn oud-Pabostudenten inmiddels voor de klas stonden. “We kregen steeds uitnodigingen om bij scholen op bezoek te gaan. Met de ‘mobiele Ontdekplek’ gingen we dan langs. Die mobiele Ontdekplek was overigens een Fiat Panda, want daar konden wel 16 Curver-boxen met materialen in. Zo heb ik dat een goed aantal jaar gedaan.”

Harry en zijn vrouw werden ook buiten Nederland bekend, toen ze het voor elkaar kregen op een wereldconferentie te spreken. “Aan ambitie bij ons geen gebrek. ‘Dinkie’ en ik hadden ons mooi aangekleed, haar in de krul en een sterk verhaal. Ja, we vielen echt op!” Op de conferentie trokken ze onder andere de aandacht van een Duitse professor die heel geïnteresseerd was in de door de Ontdekplek bedachte ‘stromendwatertafel’. Zo geïnteresseerd zelfs, dat er op gegeven moment bij vier Duitse onderwijsinstellingen een nagemaakte Ontdekplek-tafel stond. En aan dit soort buitenland(succes)verhalen bij Harry geen gebrek; ook in Jeruzalem, Engeland, Zweden en Zuid-Afrika bracht hij met succes zijn ideeën onder de aandacht. En tot twee keer toe bezocht een delegatie Chineze een bezoek aan de Ontdekplek.

Werkbladen in database

De basis van zijn werk zijn de werkbladen die worden gebruikt door docenten door het hele land. Die vind je op de ontdekoplek.nl. Ter gelegenheid van dit artikel neemt Techportal 25 klassieke werkbladen op, nu ook voorzien van lesbrief en bijna allemaal ook van een instructiefilmpje. "Wanneer ik ermee stop? Eerst afbouwen. Ik ben nog bezig met digitaal lesmateriaal voor uitgeverij Klasonline en een nieuw beleidsplan voor de Ontdekplek. Daarna als vrijwilliger bij de Ontdekplek zo nu en dan twee of drie kinderen op weg helpen met techniek. En alleen woensdagmiddag doe ik dan nog één groep. We vinden het nog altijd leuk na die 35 jaar.”

De kracht van eenvoud

Hoe komt het toch dat de werkbladen van Harry en de Ontdekplek zo’n succes zijn? “De kracht zit in de eenvoud. Simpele materialen en heldere instructies maken het gebruik laagdrempelig. Iedereen kan er direct mee aan de slag. En bovenal: we leren kinderen dat er allerlei technische principes zijn. Dat zijn handvatten om de problemen van morgen op te lossen. Zeker in deze tijd, waar we zoveel oplossingen en dus techneuten nodig hebben.”